Pierwotna niedoczynność kory nadnerczy jest chorobą bardzo rzadką, dotyczy bowiem ok 140 osób na 1.000.000 mieszkańców a co roku odnotowuje się w naszym kraju około 200 nowych zachorowań. Kobiety chorują częściej niż mężczyźni zazwyczaj pierwsze objawy występują w 3 lub 4 dekadzie życia.

Autoprzeciwciała (aTPO) przeciwtarczycowe występują u 50% osób z pierwotną niedoczynnością kory nadnerczy – dlatego też u każdego chorego z tym schorzeniem należy koniecznie oznaczyć TSH oraz aTPO.

Nadnercza są parzystymi narządami (występują po każdej stronie ciała powyżej górnego bieguna nerek), i są konieczna dla życia. Wydzielany przez nie kortyzol oraz adrenalina są hormonami, które umożliwiają człowiekowi przezwyciężenie sytuacji stresowych. Pod tym pojęciem rozumiemy zarówno stres spowodowany wypadkiem, kłopotami w pracy, ale także ciężkie choroby, czy operacje chirurgiczne. Jak można by przypuszczać gwałtowne uszkodzenie tych gruczołów (z powodu krwotoku, udaru itd.) może spowodować zagrożenie dla życia. W przypadku gdy czynnik uszkadzający działa przez dłuższy czas a siła jego działania nie jest duża (obecność przeciwciał skierowanych przeciwko nadnerczom czy przewlekła infekcja), objawy niedoczynności tych gruczołów rozwijają się powoli i dopiero „kłótnia z szefem” ujawnia niedobór wydzielanych przez nie hormonów.

Do objawów niedoczynności kory nadnerczy należą:

pierwszym objawem jest przewlekłe zmęczenie i osłabienie – objawy te nasilają się do tego stopnia, ze sprostanie codziennym czynnościom jak ubieranie się toaleta wymaga przerw i odpoczynku,
utrata apetytu – jest to bardzo charakterystyczny objaw, powoduje utratę masy ciała - występuje u każdego chorego z niedoczynnością kory nadnerczy,
nudności, w miarę postępu choroby wymioty, czasem bóle brzucha i biegunka
zwiększa się łaknienie soli – zatem jeśli czyjaś żona zaczyna przesalać potrawy które przyrządza może warto się zastanowić nad tym czy aby owo „przesalanie” nie jest spowodowane zaburzeniami pracy nadnerczy?,
ciemnienie skóry – jest bardzo charakterystyczne – przy czym ulegają przebarwieniu bruzdy na dłoniach, blizny po operacjach, otoczki brodawek sutkowych,
niskie ciśnienie tętnicze – wartości ciśnienia tętniczego skurczowego nie przekraczają 110mmHg w pozycji leżącej i spadają po przyjęciu pozycji pionowej. Obecność nadciśnienia tętniczego nie wyklucza niedoczynności kory nadnerczy

Celem potwierdzenia diagnozy należy wykonać badania biochemiczne i hormonalne zarówno w warunkach podstawowych jak i po podaniu czynników pobudzających pracę nadnerczy pod kierunkiem endokrynologa. Nie można zapomnieć także o tym że niedoczynności kory nadnerczy mogą towarzyszyć inne zaburzenia autoimmunologiczne jak cukrzyca typ 1, zespoły złego wchłaniania, niedokrwistość, reumatoidalne zapalenie stawów i oczywiście niedoczynność tarczycy. Leczenie niedoczynności kory nadnerczy polega na doustnym zażywaniu hormonów wydzielanych przez korę nadnerczy, jest przewlekłe i trwa do końca życia.

Niewydolność nadnerczy