Synowektomia radioizotopowa jest zabiegiem polegającym na zniszczeniu zapalnie zmienionej błony maziowej za pomocą promieniowania β (beta) emitowanego przez izotop promieniotwórczy
Błona maziowa jest wyspecjalizowaną tkanką łączną wyściełającą jamę stawową.
W normalnych warunkach zapewnia prawidłowe funkcjonowanie stawu dzięki odżywianiu chrząstki stawowej oraz utrzymywaniu odpowiedniego składu i ilości płynu stawowego.
W przebiegu wielu przewlekłych artropatii toczący się w maziówce proces zapalny prowadzi do zniszczenia chrząstek stawowych, zniekształcenia, a w końcu usztywnienia stawu. Chory odczuwa ten proces jako nawracające bóle stawu połączone z zaczerwienieniem, obrzękiem oraz upośledzeniem funkcji zajętego stawu. Celem leczenia jest wygaszenie reakcji zapalnej, a jedną z metod – podanie izotopu promieniotwórczego do jamy stawu.
Obecnie
najczęściej stosuje się trzy izotopy:
Wskazania
reumatoidalne zapalenie stawów,
zapalenie stawów w przebiegu hemofilii,
choroba Lyme, choroba Behcet’a,
inne artropatie przebiegające z zapaleniem i pogrubieniem błony maziowej
oraz z przewlekłym wysiękiem.
Przeciwwskazania bezwzględne:
ciąża,
karmienie piersią,
miejscowa infekcja skóry,
uszkodzona torbiel podkolanowa.
Przeciwwskazania względne:
u osób poniżej 20 roku życia spodziewane korzyści z leczenia muszą być większe niż potencjalne ryzyko,
znaczna niestabilność stawu z destrukcją kości,
znaczna utrata chrząstki stawowej.
Kwalifikacja i przygotowanie pacjenta:
Do leczenia kwalifikowani są chorzy po co najmniej jednym nieskutecznym podaniu długo działającego sterydu do zajętego stawu, a dolegliwości bólowe ze strony stawu utrudniają funkcjonowanie.
Przed leczeniem należy wykonać RTG stawu, zdjęcia stawów kończyn dolnych należy wykonywać również w pozycji stojącej.
Odstęp pomiędzy artroskopią lub zabiegiem operacyjnym na stawie a radiosynowektomią powinien wynosić minimum 2-6 tygodni, pomiędzy punkcja stawu a synowektomią – 2 tygodnie.
Koszt leczenia
procedura finansowana jest ze środków Narodowego Funduszu Zdrowia,
chory ponosi koszt dopłaty do zakupu ortezy (część kosztu ortezy pokrywa NFZ po wystawieniu wniosku przez lekarza ortopedę) do unieruchomienia leczonego stawu oraz koszt lasek łokciowych (jeśli są potrzebne),
przykładowa wysokość dopłaty do ortezy stawu kolanowego wynosi około 60 złotych.
Podanie izotopu:
Radioizotop podawany jest w postaci roztworu koloidalnego, z zachowaniem zasad aseptyki. Cząsteczki koloidu są pochłaniane przez komórki zapalne oraz przez komórki maziówki. Promieniowanie prowadzi do śmierci komórek a następnie do zwłóknienia błony maziowej.
Poprawa następuje po około 3-4 tygodniach u 60%-80% chorych. Bezpośrednio po podaniu izotopu może wystąpić przejściowe nasilenie dolegliwości.
Zalecenia:
leczony staw powinien być unieruchomiony przynajmniej przez 48 godzin (zalecane 72 godziny), w tym czasie nie wolno obciążać kończyny, zginać leczonego stawu, napinać mięśni kończyny,
należy przestrzegać zasad higieny osobistej,
przez 2 dni po podaniu radioizotopu pić duże ilości płynów (np. woda mineralna) i często korzystać z toalety,
po każdej wizycie w toalecie należ dwukrotnie spłukać muszlę, dwukrotnie umyć ręce,
w przypadku zanieczyszczenia odzieży w ciągu tygodnia od radiosynowektomii należy uprać ją osobno,
