ACTH (adrenokortykotropina), jest hormonem wydzielanym przez tak zwane komórki kortykotropowe przysadki. Działanie tego hormonu polega na pobudzeniu kory nadnerczy do produkcji kortyzolu – hormonu który odgrywa niezmiernie istotną rolę dla życia człowieka. Wydzielany jest on szczególnie w warunkach stresu (przez który rozumiemy zarówno zdenerwowanie podczas rozmowy z szefem, sytuację zagrożenia, ale również stres związany z pobudką po nocnym wypoczynku...). Zadaniem kortyzolu jest przygotowanie organizmu na stres i aktywacja wszelkich mechanizmów przeciwdziałających niekorzystnej sytuacji w jakiej znalazł się organizm.

W warunkach patologii, nadmiar ACTH wydzielany jest przez niewielkie gruczolaki przysadki i w sposób ciągły (a nie jak przystało na prawidłowe komórki przysadki – pulsacyjnie, w zależności od zapotrzebowania) stymuluje produkcję kortyzolu w nadnerczach. A jak wiadomo powszechnie nadgorliwość jest gorsza niż faszyzm... zatem nadmiar kortyzolu w organizmie wywiera cały szereg niekorzystnych zmian. Powoduje bowiem niekontrolowany przyrost masy ciała, prowadząc do nagromadzenia tkanki tłuszczowej w obrębie tułowia, szyi i twarzy i jednocześnie prowadzi do zaników mięśniowych. W następstwie tego kończyny tracą swoją masę i są nieproporcjonalne w odniesieniu do otłuszczonego tułowia. Narasta osłabienie, mogą wystąpić zaburzenia emocjonalne, a na skórze pojawiają się różowe rozstępy, narasta owłosienie co wraz zaburzeniami miesiączkowania zwraca uwagę zwłaszcza kobiet. Kortyzol przyczynia się ponadto do nietolerancji węglowodanowej i w miarę upływu czasu do rozwoju cukrzycy. Bardzo często do obrazu klinicznego dołącza nadciśnienie tętnicze, a naczynia krwionośne stają się kruche, łatwo pękają przy niewielkim nawet urazie albo samoistnie, co sprawia, że osoba u której doszło do nadmiernego wydzielania kortyzolu skarży się na łatwe siniaczenie.

Objawy nadmiaru kortyzolu nazywane są objawami zespołu Cushinga. Zespół ten jest najczęściej spowodowany niewielkim gruczolakiem wydzielającym ACTH zlokalizowany w przysadce, albo też zmianą w nadnerczach wydzielającą kortyzol. Możliwe jest jednak wydzielanie ACTH przez nowotwory innych narządów. Mówimy w takich przypadkach o tak zwanej ektopii wydzielania ACTH. Biorąc pod uwagę powyższe zlokalizowanie zmiany powodującej pobudzenie osi kortykotropowej nie jest łatwa.

W przypadku podejrzenia przysadki, jako miejsca nadmiernego wydzielania kortyzolu, wykonuje się badanie rezonansu magnetycznego, które najczęściej wykazuje obecność mikrogruczolaka. Niezbędna jest diagnostyka endokrynologiczna. Leczeniem z wyboru jest leczenie neurochirurgiczne po wcześniejszym przygotowaniu farmakologicznym.

OBJAWY NA KTÓRE NALEŻY ZWRÓCIĆ UWAGĘ:

niekontrolowany przybór masy ciała zwłaszcza z towarzyszącymi różowymi rozstępami na skórze i zanikami mięśniowymi oraz łatwym siniaczeniem, które nie znajduje innego uzasadnienia.

Grafika pochodzi ze stron:

Nadmiar ACTH