Moczówka prosta - jak mówi definicja jest stanem chorobowym charakteryzującym się wydalaniem dużej ilości moczu (powyżej 4 litrów na 24 godziny) o niskim ciężarze gatunkowym (poniżej 1,005g/ml). Dlaczego tak się dzieje i co to ma wspólnego z przysadką?

Jak doskonale wiemy, oczyszczaniem krwi z produktów przemiany materii oraz produkcją moczu zajmują się nerki. Ilość pierwotnie powstałego w kłębuszkach nerkowych moczu wielokrotnie przewyższa tę ilość którą wydalamy. W ciągu doby bowiem w kłębuszkach nerkowych powstaje około 180 litrów ! rozcieńczonego moczu pierwotnego, który w dalszych odcinkach nefronu (jednostka funkcjonalna nerki), podlega zagęszczeniu, co z kolei umożliwia człowiekowi wydalanie średnio 0,8-2,5 litra zagęszczonego moczu w ciągu doby. Takie zagęszczenie jest możliwe dzięki odpowiedniej budowie nerki oraz precyzyjnej regulacji neurohormonalnej. Jednym z kluczowych elementów wspomnianej regulacji jest wazopresyna (ADH) wydzielana przez tylny płat przysadki. Hormon ten wydzielany jest pod wpływem bodźców płynących z receptorów rozmieszczonych w naczyniach krwionośnych, które oceniają skład krwi oraz monitorują ciśnienie tętnicze w układzie krążenia. W przypadku gdy we krwi jest zbyt mało wody (gdy jest ona zbyt „gęsta”) albo też gdy ciśnienie tętnicze spada z jakiegoś powodu, z przysadki wydzielana. Hormon ten dociera wraz krwią do nerek i zwiększa wchłaniania wody, co z kolei zmniejsza gęstość krwi i jest jednym ze sposobów normalizacji ciśnienia tętniczego w przypadku jego obniżenia. Człowiek w takiej sytuacji wydala mniej moczu. To dzięki wazopresynie przesypiamy noc bez konieczności oddawania moczu. Mocz jest w tym czasie zagęszczany i magazynowany w pęcherzu moczowym.

W przypadku gdy tylny płat przysadki ulegnie zniszczeniu i tym samym zabraknie wazopresyny, nerki tracą zdolność do zagęszczania moczu. Wówczas ilość moczu wydalanego w ciągu doby może wzrosnąć nawet do 30 litrów! Konieczność oddawania moczu zachodzi również w okresie nocy uniemożliwiając prawidłowy sen. Narastające odwodnienie powoduje wzrost pragnienie w celu kompensacji nadmiernej utraty wody.

Przyczyną moczówki prostej może być zaburzenie genetyczne mówimy wówczas o postaci wrodzonej, która może się ujawniać dopiero w dzieciństwie. Jest ona spowodowana wrodzonymi nieprawidłowościami komórek produkujących ADH. U około 25% chorych z moczówką prostą, objawy są spowodowane obecności guzów przysadki lub okolicznych struktur, ale również będących wynikiem przerzutów nowotworów złośliwych innych narządów wewnętrznych. Mam tu na myśli raka piersi, raka płuc i niektóre nowotwory przewodu pokarmowego. Także urazy głowy w następstwie wypadków komunikacyjnych, jak również przebyty zabieg neurochirurgiczny są przyczyną moczówki prostej. Objawy chorobowe mogą mieć w tych przypadkach charakter przemijający.

Za każdym razem objawy moczówki muszą być poddane szczegółowej diagnostyce. W każdym przypadku konieczne jest wykonanie badania rezonansu magnetycznego przysadki. Leczenie powinno być leczeniem w miarę możliwości przyczynowym – zmierzającym do usunięcia przyczyny powstałych objawów. Ponadto w leczeniu stosuje się podawane podjęzykowo analogi wazopresyny, które powodują szybkie ustąpienie objawów.

OBJAWY NA KTÓRE NALEŻY ZWRÓCIĆ UWAGĘ:

narastające oddawanie dużej ilości moczu (powyżej 4 litrów na 24 godziny)
wzmożone pragnienie kompensujące powstałe odwodnienie.

Grafika pochodzi ze stron: