Rak płuca jest najczęstszym nowotworem złośliwym na świecie na świecie. W Polsce około 20.000 nowych zachorowań odnotowuje się co roku, częściej dotyczy mężczyzn niż kobiet, zaś średnia wieku zachorowania wynosi ok 60 lat.

Najważniejszym czynnikiem, którego obarcza się za wywołanie raka płuc jest palenie tytoniu (zarówno czynne jak i bierne). Co prawda ryzyko rozwoju raka maleje w miarę upływu lat od zaprzestania palenia jednakże nigdy nie osiągnie takiego poziomu jaki występuje u osób niepalących. Zatem zanim drogi Czytelniku sięgniesz po pierwszego papierosa zastanów się czy warto... Innymi czynnikami mogącymi przyczynić się do powstania tego nowotworu jest ekspozycja na azbest, metale ciężkie, promieniowanie jonizujące oraz oczywiście czynniki genetyczne.

Przez długi czas nowotwór ten przebiega bezobjawowo, więc w początkowej fazie można zdiagnozować nowotwór wykonując badania obrazowe (okresowe badania RTG płuc, tomografia komputerowa płuc wykonana z innych wskazań).

Objawy na które należy zwrócić uwagę:

kaszel – jest to najczęstszy objawy występuje u około połowy chorych z rakiem płuca. Kaszel u chorych palących papierosy jest codziennością (i tu mała dygresja... reklamy promujące lek na tak zwany "kaszel palacza" jest w mojej opinii nieporozumieniem, gdyż osobiście uważam, że należy promować lecenie przyczynowe a więc zaprzestanie palenia a nie leki, które działają jedynie objawowo i w przypadku raka płuc mogą opóźnić diagnozę!!!). U osób palących z nowotworem kaszel zmienia charakter – staje się suchy, występuje o innej porze w ciągu doby, ma charakter napadowy co nie miało miejsca wcześniej,
duszność – czyli subiektywne odczucie braku powietrza. Objaw ten zależy od lokalizacji i wielkości zmiany. Wzrost guza do światła oskrzela zatyka jego światło (tak jak kamień zatyka rury centralnego ogrzewania uniemożliwiając dopływ ciepłej wody do grzejnika..) i odcina dopływ tlenu do części płuca co utrudnia wymianę gazową i powoduje uczucie duszności. Duszność również występuje u palaczy, więc nie jest to również typowy objaw raka,
ból w klatce piersiowej– zwłaszcza jeśli jest on zlokalizowany do tego samego obszaru, nasila się zwłaszcza w godzinach nocnych a nie było urazu tej okolicy w przeszłości. Ból ten może być związany z rozwojem nowotworu i naciekaniem przez rozrastający się guz sąsiednich tkanek oraz przebiegających w ścianie klatki piersiowej nerwów,
krwioplucie – zawsze wymaga diagnostyki. Występuje o około 35% chorych z rakiem płuca, ale może też wystąpić także w czasie przedawkowania leków zmniejszających krzepliwość krwi często stosowanych przez kardiologów (acenokumarol, warfin, sintrom), gruźlicy i innych nie związanych z nowotworem stanach,
nawracające zapalenia płuc, zwłaszcza gdy lokalizują się w tej samej okolicy – związane z jednej strony z zaburzeniami odporności w przebiegu choroby nowotworowej ale także z zaburzeniami wentylacji obszaru w którym rozwija się guz.

Diagnoza raka płuc

Badania radiologiczne

Badanie rentgenowskie płuc (popularne prześwietlenie -RTG) pozwala w większości przypadków ujawnić obecność zmian w płucach i wstępnie ocenić ich zasięg. Zdecydowanie dokładniejszym badaniem jest tomografia komputerowa (TK), która pozwala na diagnostykę nawet niewielkich zmian zlokalizowanych w miąższu płucnym oraz obecność przerzutów do okolicznych węzłów chłonnych. Pozawala to na precyzyjne i indywidualne zaplanowanie dalszego postępowania.

Bronchoskopia

Jest to badania endoskopowe górnych dróg oddechowych (podobnie jak gastroskopia z tym że to badanie dotyczy żołądka). Zabieg przeprowadzany jest w znieczuleniu miejscowym. Specjalne urządzenie – bronchoskop – zaopatrzone w układ optyczny wprowadzane jest przez lekarza przez usta do drzewa oskrzelowego. Urządzenie to umożliwia dokładne obejrzenie błony śluzowej oskrzela i w razie konieczności pobranie wycinków do badania histopatologicznago co z kolei umożliwia rozpoznanie rodzaju nowotworu.

Badania radioizotopowe.

Kolejnym badaniem znajdującym zastosowanie w ocenie stopnia zaawansowania niedrobnokomórkowego raka płuc jest badanie PET (pozytronowa tomografia emisyjna) z zastosowaniem dezoksyglukozy znakowanej izotopem fluoru. Badanie to pozwala na ocenę nawet najdrobniejszych zmian przerzutowych do węzłów chłonnych śródpiersia jak i do innych narządów (wątroba, kości), gdyż obszar badania obejmuje całe ciało.

W diagnostyce zmian przerzutowych do kości istotne znaczenia ma scyntygrafia z użyciem znakowanego nadtechnecjanem MDP, opisana w zakładce poświęconej medycynie nuklearnej.

Leczenie onkologiczne jest zależne od rodzaju nowotworu. W przypadku niedrobnokomórkowego raka płuc pierwszoplanowe znaczenie ma leczenie operacyjne zaś w raku drobnokomórkowym pierwsze skrzypce odgrywa chemioterapia. Oczywiście skuteczność leczenia operacyjnego jest zależna od stopnia zaawansowania choroby i jest tym skuteczniejsze im mniejszy jest guz. Niestety u ponad połowy chorych leczonych operacyjnie dochodzi do wznowy, dlatego też oprócz leczenia operacyjnego stosowana jest zarówno chemioterapia a także radioterapia w wersji zarówno przed operacją (w celu zmniejszenia masy guza co potem ułatwi chirurgowi jego operację) jak również po leczeniu operacyjnym jako leczenie uzupełniające.

Niestety rak płuca należy do najgorzej rokujących nowotworów: jedynie 10% chorych z tym nowotworem przeżywa 5 lat!!! Dlatego też należy wywrzeć nacisk na profilaktykę: konieczne jest zaprzestanie palenia tytoniu oraz wykrycie zmiany nowotworowej we jak najwcześniejszym stadium rozwoju co jest możliwe dzięki okresowo wykonywany zdjęciom klatki piersiowej.

Grafika pochodzi ze stron: