Cukrzyca typ 1 występuje u 0,3% populacji polskiej. Kiedyś uważano iż ten rodzaj cukrzycy występuje u osób młodych. Obecnie wiadomo, że ten rodzaj cukrzycy może rozwinąć się w każdym wieku jako wynik procesów autoimmunologicznych.

Autoprzeciwciała (aTPO) przeciwtarczycowe występują u 15% osób z cukrzycą typu 1 – dlatego też u każdego chorego z cukrzycą typu 1 należałoby oznaczyć TSH oraz aTPO.

Zanim zastanowimy się nad tym szczególnym typem cukrzycy przypomnijmy sobie do czego służy insulina. Każdemu z nas hormon ten słusznie kojarzy się z cukrzycą. Ze względu na fakt iż co raz więcej ludzi choruje na cukrzycę, więcej też osób korzysta z dobrodziejstwa stosowanie insuliny w leczeniu tego schorzenia. Należy jednak pamiętać, że hormon ten pełni bardzo ważną rolę w regulacji gospodarki węglowodanowej. A działa to mniej więcej tak.

Gdy spożywamy posiłek, od samego początku (już w jamie ustnej, a później w żołądku) jest on poddawany procesowi trawienia. W procesie tym biorą udział tak zwane enzymy trawienne, które powodują rozkład „spożytego obiadu” na bardzo prostych substancji, które w dalszej kolejności będą wchłaniane w jelitach. Substancjami tymi jest glukoza, aminokwasy i kwasy tłuszczowe. Gdy substancje te ulegną wchłonięciu w jelitach i znajdą się we krwi, organizm wykorzysta je do produkcji energii, odbudowy własnych białek albo też odłoży coś na później – zależnie od tego co w danym momencie jest najbardziej korzystne.

Oprócz wchłaniania, jelita przekazują informację że „oto za chwile rozpocznie się wchłanianie spożytego pokarmu”. Informacja ta w postaci bodźców nerwowych ale również hormonalnych zostanie przekazana innym narządom. Szczególnym z nich jest trzustka, która nie tylko wydziela enzymy konieczne do trawienia spożytego pokarmu, ale również wydziela hormony w tym insulinę. Insulina z kolei pełni rolę „klucznika”, który powiadomiony o przybyciu gości spiesznie otwiera drzwi gościnnych pokoi by były przygotowane na ich przyjęcie. Gdy wątroba, mięśnie i tkanka tłuszczowa są w ten sposób powiadomione o „przybyciu” glukozy i aminokwasów, tak ustawiają swoje mechanizmy, by w momencie gdy tylko pojawi się wchłonięta z pokarmu glukoza, zamknąć ją we wnętrzu swoich komórek i włączyć do skomplikowanego metabolizmu. Dzięki temu stężenie glukozy we krwi nie przekracza 140 mg% po posiłku zdrowego człowieka.

Jak już wspomniałem cukrzyca typu 1 jest szczególną odmianą cukrzycy, w którym dochodzi do uszkodzenia komórek produkujących insulinę w trzustce. Do zniszczenia tego dochodzi na skutek znanego nam już zaburzenia układu immunologicznego, które zostaje zapoczątkowane zakażeniem niektórymi wirusami (np.: grypy, różyczki, cytomegalii itp.), albo też spowodowane uczuleniem na gluten, czy białko mleka krowiego wprowadzonego zbyt wcześnie (to jest w pierwszym roku życia) niemowlętom. Czynniki te powodują powstanie przeciwciał, które z kolei niszczą tak zwane wyspy trzustki (miejsca gdzie odbywa się produkcja insuliny).

Gdy zabraknie „wielkiego klucznika zaczyna narastać stężenie glukozy we krwi. Z uwagi na to że gościnne drzwi pozostają zamknięte (gdyż w następstwie uszkodzenia brakuje insuliny) stężenie glukozy wzrasta co raz bardziej powodują gwałtowne objawy. Wzmaga się pragnienie (organizm stara się „rozcieńczyć” co raz słodszą krew), chory często oddaje moczu (by wydalić nadmiar glukozy), narasta osłabienie spowodowane odwodnieniem…

Jedynym sposobem leczenia tej postaci cukrzycy jest terapia insuliną.

W odróżnieniu od cukrzycy typu 1, w cukrzycy typu 2 (występującej znacznie częściej, zwłaszcza u osób otyłych) komórki wydzielające insulinę pracują prawidłowo (przynajmniej na początku) zaś uszkodzeniu ulega zamek w drzwiach, co sprawia że wspomnianych drzwi do komórek nie można otworzyć pomimo że istnieje klucz do zamka.