Trzustka produkuje bardzo agresywne enzymy trawienne i następnie wydziela je do dwunastnicy. W tym miejscu enzymy te mieszają się ze wstępnie przygotowanym w żołądku pokarmem, by kontynuować proces trawienia, który umożliwi wchłanianie spożytego pokarmu w jelicie. Ponadto trzustka pełni bardzo ważną rolę w wydzielaniu wewnętrznym. To właśnie w trzustce wydzielana jest insulina, której brak lub niewłaściwe działanie odpowiada za cukrzycę.

Rak trzustki jest to bardzo agresywny nowotwór, co roku rozpoznaje się 8-12 nowych przypadków na 100.000 mieszkańców najczęściej po 50 roku życia. Częściej chorują mężczyźni.

Przebieg tego nowotworu jest niezwykle agresywny, nacieka bowiem otoczenie, bardzo szybko daje przerzuty do wątroby, płuc, kości, otrzewnej, mózgu a nawet nerek. Bardzo ważna jest zatem znajomość czynników ryzyka wystąpienia tego nowotworu. Są nimi:

palenie tytoniu – rak trzustki jest kolejnym nowotworem tytonio-zależnym, jego wystąpienie zależy nie tylko od czasu trwania nałogu ale także od ilości wypalanych papierosów!!!. Ryzyko zmniejsza się po 15 latach od zaprzestania palenia. Warto jest zatem dołożyć wszelkich starań by pozbyć się tego nałogu,
przewlekłe zapalenie trzustki – jest to stan związany za nadużyciem alkoholu, który w przypadku długo trwającego nadużycia prowadzi do zapalenia tego narządu,
predyspozycje genetyczne -tak zwane rodzinne występowanie raka trzustki
otyłość – nadmiar tkanki tłuszczowej powoduje wiele niekorzystnych zmian w organizmie, okazuje się że może też być przyczyną powstania raka trzustki. Otyłości poświęciłem osobną zakładkę.

Podobnie jak inne nowotwory rak trzustki w początkowych stadiach rozwoju nie daje objawów klinicznych lub też jeśli już objawy wystąpią, to są one niecharakterystyczne. Należą do nich:

ból zlokalizowany w nadbrzuszu, czyli zaraz poniżej mostka. Ból ten promieniuje do pleców, co czasem przypomina "chore korzonki". Warto zatem pomyśleć o trzustce gdy stosowane tabletki "na żołądek" albo "na kręgosłup" nie są skuteczne albo też w diagnostyce uporczywych i nawracających dolegliwości gastroskopia "wychodzi" prawidłowo a w badaniu kręgosłupa nie ma uzasadnienia istniejących dolegliwości. Trzustka bowiem jest zlokalizowana dokładnie pomiędzy tymi narządami...
zmniejszenie masy ciała, osłabienie, brak apetytu – jak wspomniałem wcześniej nowotwory złośliwe wydzielają substancje hamujące apetyt, dlatego także w przypadku raka trzustki możliwa jest utrata masy ciała. Innym powodem chudnięcia są zaburzenia trawienia i wchłaniania spowodowane nowotworem, gdyż trzustka, jak pamiętamy, wydziela silne enzymy trawienne,
żółtaczka – to inaczej żółte zabarwienie powłok - jest spowodowane trudnościami w odpływie żółci jakie powoduje rak trzustki. Żółtaczce towarzyszy często świąd skóry oraz brak dolegliwości bólowych typowych dla kolki wątrobowej (żółtaczka z towarzyszącym bólem kolkowym jest charakterystycznym objawem zatkania przewodów żółciowych np.: przez kamień...)
cukrzyca – lub też nietolerancja glukozy – może być pierwszym objawem raka trzustki zwłaszcza jeśli wystąpi nagle po 50 roku życia szczególnie u osoby szczupłej, bez wywiadu rodzinnego obciążonego cukrzycą u innych członków rodziny,
zakrzepowe zapalenie żył – objaw ten nie jest typowy dla choroby nowotworowej, ale należy myśleć o raku w momencie gdy zakrzepowe zapalenie żył nawraca i często obejmuje co raz to inne naczynia żylne.

Ostatnio spotkałem pacjentów z rakiem trzustki u których wcześniej stwierdzono już inny nowotwór... Dlatego też pamiętajmy, że rak tarczycy czy też nowotwór prostaty nie chroni przed innymi nowotworami...

Do rozpoznania nowotworu trzustki służą badania obrazowe:

USG- umożliwia rozpoznanie dużych guzów, jednakże prawidłowy wynik nie wyklucza raka trzustki w przypadku gdy obecne są niepokojące objawy kliniczne,
Tomografia komputerowa jamy brzusznej z podaniem kontrastu– jest podstawową metodą diagnostyczną w rozpoznaniu raka trzustki,
Endosonografia, cholangiopankreatografia wsteczna, mają znaczenie pomocnicze i wykonywane są ze wskazań indywidulnych,
PET z fluoroglukoząjest badaniem wykonywanym w celu oceny stopnia zaawansowania choroby.

Podstawową metodą leczenia jest operacyjne usunięcie zmiany wraz z otaczającymi tkankami: dwunastnicą, pęcherzykiem żółciowym. Niekiedy konieczne jest usunięcie śledziony. Po operacji najczęściej stosuje się leczenie wspomagające: chemio- i radioterapię.

Pomimo intensywnego leczenia 80 % chorych umiera w ciągu 1-2 lat... Ta smutna statystyka nakazuje szczególny nacisk na postępowanie profilaktyczne, gdyż leczenie, pomimo że wprowadzane są co raz to nowe chemioterapeutyki, daje jak dotąd marne efekty w tym rodzaju raka...

Grafika pochodzi ze stron: