Leczenie operacyjne zajmuje istotne miejsce w leczeniu chorób tarczycy. Należy rozgraniczyć wskazania do tej formy leczenia na bezwzględne - to znaczy takie w których leczenia chirurgiczne jest jedyną słuszną drogą leczenia oraz na wskazania względne – gdzie operacja stanowi alternatywę innych metod terapii.

Do bezwzględnych wskazań zaliczamy rozpoznanie lub podejrzenie nowotworu tarczycy wysunięte na podstawie biopsji oraz wole powodujące zwężenie dróg oddechowych. W tych stanach nie ma inne, lepszej metody leczenia. Do względnych wskazań do operacji należy wole guzkowe po wykluczeniu procesu złośliwego (istnieją opcje alternatywne: leczenia radiojodem, obserwacja, ablacja etanolem lub tetracykliną) oraz choroba Gravesa – Basedowa. Wybór odpowiedniej metody leczenia zależy od wskazań medycznych oraz preferencji chorego.

Leczenie chirurgiczne wiąże się z powikłaniami, jakie nie występują w innych metodach terapii:

Porażenie fałdów głosowych – dotyczy to ok 1 % chorych leczonych z powodu wola guzkowego oraz ok 1-3% chorych leczonych z powodu raka tarczycy (w tym przypadku zabieg jest bardziej rozległy). Porażenie prowadzi do chrypy, lub bezgłosu, w zależności od rozległości uszkodzenia nerwów krtaniowych. W celu uniknięcia tego powikłania, niektóre ośrodki chirurgiczne podczas operacji stosują monitoring nerwu krtaniowego. Bardzo wiele jednak zależy od doświadczenia chirurga. Należy podkreślić iż w części przypadków, pooperacyjna chrypka jest wynikiem miejscowego obrzęku tkanek i wycofuje się po pewnym czasie samoistnie lub w następstwie rehabilitacji laryngologicznej.

Niedoczynność przytarczyc (o roli przytarczyc napiszę w oddzielnej zakładce) – powikłanie to występuje częściej podczas rozległych operacji raka tarczycy z częstością do ok. 2%. W przypadku operacji wola zdarza się rzadko bo u ok. 1% operowanych. Przytarczyce są oddzielnymi gruczołami, od których zależy prawidłowe stężenie wapnia w surowicy krwi. Usunięcie tych gruczołów powoduje ich niedoczynność i w następstwie spadek stężenia wapnia i objawy tężyczki (początkowo drętwienia, palców a następnie skurcze większych mięśni). Dlatego też zawsze po zabiegu operacyjnym powinno być skontrolowane stężenie wapnia i fosforu i w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości wprowadzone odpowiednie leczenie. W części przypadków zaburzenia czynności przytarczyc wynikają z ich przejściowego niedokrwienia podczas zabiegu operacyjnego i ustępują po pewnym czasie.

Przed każdym zabiegiem operacyjnym należy oznaczyć stężenie TSH i fT4. Takie oznaczenia należy również powtórzyć po operacji. Ponadto wskazane jest profilaktyczne szczepienie przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typ B (WZW). Jeśli ktoś już przebył pełen cykl szczepienia, wskazane jest by oznaczył miano przeciwciał przeciwko WZW B, po to aby stwierdzić czy aktualne miano przeciwciał jest wystarczające by zabezpieczyć chorego przed ryzykiem zakażenia. Przed zabiegiem wskazana jest też miejscowa ocena laryngologiczna, po to aby w razie pooperacyjnych komplikacji laryngolog mógł poprowadzić odpowiednią rehabilitację.